Als ouders uit elkaar gaan, betekent dat niet dat het ouderschap stopt. Toch verloopt de samenwerking na een scheiding lang niet altijd soepel. Ruzies, oud zeer en miscommunicatie zorgen ervoor dat ouders elkaar eerder als tegenstanders zien dan als medeverantwoordelijken. Binnen het Kenniscentrum Kind en Scheiding begeleidt de maatschappelijk deskundige Marjolein deze ouders via het traject Gezinsvertegenwoordiger. Mediator en psycholoog Marleen zit in het SAT (Scheidingsadvies Team) en is een van de ontwikkelaars van het denkkader Duurzaam Samenwerken na Scheiding. “ouders zijn geen partners meer, maar ze blijven altijd samen ouder, vertelt Marleen. In dit traject kijken we hoe ze het ouderschap gezamenlijk op een duurzame manier vorm kunnen geven. We ondersteunen hen te zoeken naar een gezonde manier van afhechten als partners, en opnieuw verbinding te maken als ouders.”
Wanneer zet je een gezinsvertegenwoordiger in?
Het inzetten van gezinsvertegenwoordigers gebeurt alleen wanneer ouders er zelf achter staan. "Ouders kunnen verwezen worden door de rechtbank, maar als ze alleen maar komen omdat de rechter zegt dat het moet, beginnen we er niet aan. De effectiviteit van het traject staat of valt met de bereidheid van beide partijen om te zoeken naar een oplossing voor het probleem waar zij voor staan." Is er geen motivatie, dan is er geen kans op succes en dan is het verspilde tijd, energie en kosten. Dit eerlijke antwoord geven we de ouders ook terug."
“We helpen ouders om na te denken over hun gezamenlijke hulpvraag,” zegt Marleen. “Maar zij blijven zelf verantwoordelijk voor het proces. Wij faciliteren."Kinderen zijn niet aanwezig bij het traject, maar zij staan centraal. Het gesprek draait niet om de pijn van het verleden, maar om het gewenste toekomstbeeld voor de kinderen en wat de ouders daarin hopen dat de kinderen van hen geleerd hebben", zegt Marjolein. We gaan met de ouders op zoek naar de wijze, waarop zij datgene dat zij belangrijk vinden voor de kinderen, aan hen voorleven. Dit leidt er toe dat ouders gaan nadenken over hun manier van samenwerken."
“Wij bieden geen oplossingen voor de conflicten, maar houden ouders een spiegel voor. Door hen na te laten denken over hun wensen, intenties en gedragingen, ontstaat er ruimte voor verandering,” vult Marleen aan. Het gesprek draait niet om het verleden of het schuldgevoel, maar om het opnieuw verbinden van de ouders in het belang van hun kinderen.
De uitdaging en het succes
Een van de grootste uitdagingen binnen dit werk is het doorbreken van de vicieuze cirkel waarin ouders vast kunnen komen te zitten. Veel ouders hebben moeite om hun eigen gedrag los te koppelen van pijn of teleurstelling uit het verleden. Hier komt de gezinsvertegenwoordiger in actie: door ouders in hun kracht te zetten, kunnen ze hun focus verleggen naar het gezamenlijke ouderschap en de toekomst van hun kinderen.
De kracht van het traject zit ook in de samenwerking tussen de gezinsvertegenwoordigers. Marleen: De gezinsvertegenwoordigers werken in duo´s. Als een situatie te complex is, wordt er hulp ingeroepen van iemand uit het Scheidings Adviesteam." Dat het traject maatwerk is, blijkt uit de uiteenlopende situaties die voorbij komen. Soms is er sprake van diepgeworteld wantrouwen of onbegrip. In zulke gevallen is het de kunst om tot de kern te komen. “Ik herinner me een moeder die ervan overtuigd was dat haar ex geen liefde voelde voor de kinderen, omdat hij niet bij het afzwemmen was,” vertelt Marjolein. “Voor haar stond aandacht gelijk aan liefde. Maar in de gesprekken ontdekte ze dat haar ex gewoon anders in elkaar zat. En dat zij zelf ook steeds over haar grenzen ging. Dat inzicht gaf haar rust.”
Uiteindelijk draait het om het toekomstbeeld. Om ouders die bereid zijn hun oude verhaal los te laten en opnieuw naar zichzelf én elkaar te kijken. “Ouders komen vaak binnen met een verhaal dat ze al honderd keer aan zichzelf verteld hebben,” zegt Marleen. “Dat verhaal is gebaseerd op pijn. Wij helpen om dat verhaal te herschrijven. Niet voor elkaar, maar voor hun kinderen. Dáárvoor doen we het.”
Meer weten?
Bekijk onze Gezinsvertegenwoordiger, waar we ook vertellen over wat gezinsvertegenwoordiging inhoudt.
