Achtergrondinformatie voor professionals

De richtlijn gaat over kinderen en jongeren van wie de ouders uit elkaar gaan of al uit elkaar zijn. Onderzoek laat zien dat deze groep meer problemen heeft dan kinderen en jongeren uit intacte gezinnen. In deze richtlijn worden de gevolgen, interventies en mogelijkheden voor samenwerking behandeld.

Bekijk de complete richtlijn en andere tools.

Deze richtlijn is ontwikkeld op initiatief van de beroepsverenigingen BPSW, NVO en NIP voor jeugdzorgprofessionals. Onder leiding van het NJi hebben wetenschappers, praktijkwerkers en cliënten hun kennis en ervaring gebundeld. 

Ook wel 'veelzijdig gerichte partijdigheid' genoemd. Meerzijdig gerichte partijdigheid is de kenmerkende grondhouding binnen de contextuele benadering. Het vormt de basis voor al het verdere handelen en is van grote betekenis in het op gang brengen van de dialoog. 

Een meerzijdig partijdige grondhouding betekent dat de hulpverlener beurtelings partijdig is met alle betrokkenen uit de context van zijn cliënt. Hij is voor de één zonder tegen de ander te zijn. Dat vraagt veel nauwkeurigheid. 

De grondhouding van de meerzijdige partijdigheid draagt bij aan de groei van onderling begrip en (beginnend) herstel van vertrouwen binnen de context. Daarmee is de cliënt meer geholpen dan wanneer de hulpverlener zich eenzijdig aan diens kant stelt en daarmee positie kiest tegen degenen met wie de cliënt altijd met talloze zichtbare en onzichtbare draden verbonden is.

Er is weinig literatuur over diversiteit en scheiding. In de herziening van de Richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen is dit als aandachtspunt meegenomen. 

Lees een artikel over huwelijkse gevangenschap en een onderzoek over de betekenis van Islamitisch familierecht.

Een stagiaire van het kenniscentrum doet in het schooljaar 2021-2022 onderzoek naar scheidingen binnen verschillende culturen, als het onderzoek is afgerond wordt hier de belangrijkste informatie gedeeld.

Ouderonthechting kan ontstaan bij kinderen van wie de ouders verwikkeld zijn geraakt in ernstige en langdurige scheidingsconflicten. Er is sprake van ouderonthechting/verstoting als een kind zonder goede/duidelijke reden geen contact meer wil met een ouder waarmee het voor de scheiding een prima band had.

• Lees meer in het boek 'Blijven staan ondanks de storm; handvatten voor ouders in een hoogconflictscheiding' van Vanessa Maes en Christel Cornelis.
• Lees meer over ouderonthechting in de richtlijnen jeugdhulp. De richtlijnen bieden deskundige en actuele informatie over verschillende onderwerpen binnen het thema scheiding.

Voor professionals

• Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming: scheiding en problemen van jeugdigen, algemene aanbevelingen.
• Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming: gevolgen van een ouderlijke scheiding voor jeugdigen.
• Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming: samenwerking met ouders, jeugdige, het netwerk en de school.

Gezag

Gezag betekent dat de gezagsdragers (ouders) verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en verzorging van het kind. In de praktijk geldt dat voor de gezaghebbende ouders het volgende:

• Opvoeden en verzorgen van de kinderen
• Het dragen van de kosten van de kinderen
• Het nemen van belangrijke beslissingen zoals schoolkeuze en medische behandeling
• Beheert het vermogen en de spullen van het kind.

‌Niet alle ouders dragen gezamenlijk het gezag en niet alle ouders verkrijgen bij geboorte automatisch het gezag over hun kinderen. Aan de hand van bijgevoegd stroomschema is het voor de meest voorkomende gevallen mogelijk in kaart te brengen hoe het gezag is geregeld.

Stroomschema: 4 stappen om de gezagssituatie van ouders in kaart te brengen: download het stroomschema gezag.

Ook wel vechtscheiding genoemd. We spreken nu over complexe scheiding omdat de term vechtscheiding strijd oproept en kinderen soms denken dat ouders letterlijk vechten. In heel veel situaties zijn ouders prima in staat hun scheiding samen of met een beetje hulp te regelen. Als professional krijg je echter vaak te maken met scheidingen die complexer verlopen en gerichtere interventies of samenwerking vragen.

Meer lezen over scheiding? Er zijn ondertussen talloze boeken geschreven. De beste vind je hier: boeken over scheiding.